Türkiye'de kadınların siyasetteki temsili hala istenilen seviyede değil. Son yerel seçimlerde kadın muhtar sayısında bir artış yaşansa da, bu artış genel tabloyu değiştirmeye yetmedi. Özellikle bazı bölgelerde kadınların siyasi arenada yer bulması hala büyük bir mücadele gerektiriyor. Bayburt, bu durumun en çarpıcı örneklerinden biri olarak öne çıkıyor.

Bayburt'ta Kadın Muhtar Yok: Neden?

2024 yerel seçimleri sonrasında Türkiye genelindeki kadın muhtar sayısı bin 134'ten 1680'e yükseldi. Ancak bu, toplam muhtar sayısının yalnızca yüzde 3.3'ünü oluşturuyor. Çeşitli nedenlerle boşalan muhtarlıklar için yapılan ara seçimlerde ise durum pek değişmedi. 405 yerleşim biriminde yapılan oylamada sadece 12 kadın muhtar seçildi.

Küresel Eşitlik ve Kapsayıcılık Ağı Başkanı Ayşe Kaşıkırık, bu durumu şöyle değerlendiriyor: "Aslında bize bu seçim sonuçları bir kez daha ataerkil kültürün özellikle Karadeniz bölgesinde hâlâ çok yaygın olduğu ve doğunun bazı illerinde de yine yoğun bir şekilde hissedildiğini gösterdi. Karadeniz bölgesindeki neredeyse Trabzon, Rize, Artvin, Giresun, Bayburt’ta kadın muhtar bu ara seçimde seçilemedi. Bayburt 2024 yerel seçim sonuçlarına göre bir tane bile kadın muhtarı olmayan tek ilimiz. Bura ara seçimde de seçilmedi."

Muhtarlık Saltanatı mı?

Kaşıkırık, muhtarlıkların genellikle erkek egemen bir yapıya sahip olduğunu ve bu durumun değişmesi gerektiğini vurguluyor. "Erkekler 30-40 yıl gibi uzun süre muhtarlık yapıyorlar. Seçildikten sonra çok kısa bir zaman içerisinde vefat gibi ya da sağlık sorunları sebebiyle muhtarlık koltuğunu bırakmak zorunda kalıyorlar. İkinci bir konu muhtarlık babadan oğula geçiyor. Kadınlarda ise nadiren vefat eden eşin yerine kadın seçiliyor. Bu babadan oğula geçme sistemini de saltanatını da kırmamız gerekiyor" şeklinde konuştu.

Kaşıkırık ayrıca muhtarlık seçimlerinin daha şeffaf ve denetlenebilir olması gerektiğini savunuyor. "Bir belediye meclis üyeliği, belediye başkanlığı, milletvekilliği gibi adaylar bir başvuru dosyasını YSK’ye veya siyasi partiye iletemiyor. Muhtarlar partisiz olduğu için bunu YSK’nin incelemesi lazım. İncelemediği için birçok muhtarın da suç kaydı var. Bir demokratik zemine oturtmak lazım" ifadelerini kullandı.

Çözüm Ne Olmalı?

Kadınların siyasette daha fazla temsil edilmesi için çeşitli adımlar atılması gerekiyor. Bunlar arasında:

• Ataerkil zihniyetin kırılması için eğitim ve farkındalık çalışmaları yapılması
• Kadın adayların desteklenmesi ve teşvik edilmesi
• Muhtarlık seçimlerinin daha şeffaf ve denetlenebilir hale getirilmesi
• Siyasi partilerin kadın adaylara daha fazla yer vermesi

Bayburt'ta ve diğer bölgelerde kadınların siyasette hak ettiği yeri alabilmesi için toplumun tüm kesimlerinin ortak çaba göstermesi gerekiyor. Aksi takdirde, Türkiye'nin kadınların potansiyelinden tam olarak faydalanması mümkün olmayacaktır.

Bayburt örneği, Türkiye'de kadınların siyasi hayata katılımı konusunda hala aşılması gereken önemli engeller olduğunu gösteriyor. Ataerkil yapının kırılması, kadın adayların desteklenmesi ve seçim süreçlerinin şeffaflaştırılması gibi adımlar, bu engellerin aşılmasında kritik rol oynayacaktır. Ancak bu değişim, toplumun tüm kesimlerinin ortak çabasıyla mümkün olabilir. Aksi takdirde, kadınların siyasetteki temsiliyet sorunu, Türkiye'nin geleceği için önemli bir engel olmaya devam edecektir.