Küresel doğal gaz tüketimi, Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu'nun (GECF) raporuna göre 2024 yılında rekor seviyeye ulaşarak 4 trilyon 170 milyar metreküpe çıktı. Bu artış, enerji piyasasında önemli değişikliklere işaret ediyor. Peki, bu rekor tüketimin arkasındaki nedenler neler ve gelecekte bizi neler bekliyor?

Gaz Tüketimindeki Artışın Nedenleri

2024 yılındaki bu büyük artış, son on yılın en hızlı büyüme oranlarından biri olarak kayıtlara geçti. Bu artışın temel nedenleri arasında:

• Ekonomik Büyüme: Dünya genelindeki ekonomik aktivitelerin artması, enerji talebini de beraberinde getirdi.
• Sanayileşme: Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki sanayi faaliyetlerinin hızlanması, doğal gaz tüketimini artırdı.
• Teknolojik Gelişmeler: Yeni teknolojilerin enerjiye olan ihtiyacı artırması, doğal gaz tüketimini de etkiledi.
• Nüfus Artışı ve Kentleşme: Dünya nüfusunun artması ve şehirleşmenin hızlanması, enerji talebini yükseltti.
• Değişen Hava Şartları: Aşırı sıcaklar ve soğuklar, ısıtma ve soğutma sistemlerinin kullanımını artırarak enerji tüketimini etkiledi.

Asya Pasifik bölgesi, bu artışta başı çekti. Bölge, küresel talep artışının %60'ını karşıladı. Özellikle Çin'in tüketimi, geçen yıl 33 milyar metreküp artarak 430 milyar metreküpe ulaştı. Rusya ve ABD de tüketime 20'şer milyar metreküplük katkı sağladı.

Sektörel Bazda Talep Artışı

Sektörel düzeyde incelendiğinde, talep artışında elektrik üretimi ve sanayi öne çıktı. Elektrikli ulaşımın yaygınlaşması, sanayide elektrifikasyon ve veri merkezlerinin büyümesiyle gazla çalışan elektrik üretimi arttı. Doğal gaz, güvenilir bir baz yük kaynağı olmanın yanı sıra, yenilenebilir enerji üretimini dengeleyen esnek bir üretim aracı olarak da önem kazandı.

Ayrıca, düşük fiyatların etkisiyle sanayi tüketimi de yükseldi. 2024-2025 kış sezonunda Kuzey Yarımküre'deki soğuk hava dalgaları, konut ve ticari sektörlerde ısıtma amaçlı gaz talebini artırdı. Çin'de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yakıtlı kamyon sayısının artması da ulaşım kaynaklı talebi yukarı çekti.

Ticaret Savaşlarının Etkisi

Son aylarda olumlu ekonomik görünümle desteklenen kısa vadeli enerji ve gaz talebi beklentileri, ABD'nin ithalata yüksek tarifeler uygulamasıyla zayıflamaya başladı. Bazı ülkeler bu adıma karşı misilleme önlemleri aldı. Bu gelişmeler, küresel ekonomik büyüme beklentileri üzerinde aşağı yönlü riskler oluşturdu. Enerji genelinde ve özellikle doğal gaz talebinde ciddi belirsizlik ortaya çıktı. Ticaret savaşının gaz piyasalarına etkilerinin tam olarak değerlendirilmesi için henüz erken olduğu ifade ediliyor.

2024'te küresel petrol ve gaz arama-üretim yatırımları 625 milyar dolar oldu. Bu rakam, küresel salgın sonrası dönemin en yüksek ikinci seviyesi olarak kayıtlara geçti. Rapora göre, 2023'te tarihi dip seviyeye gerileyen keşifler, 2024'te 420 milyar metreküp doğal gaz keşfiyle toparlanma gösterirken salgın öncesi ortalamanın altında kaldı. Aynı yıl içinde toplam 130 yeni gaz projesi devreye alındı. Bu projelerin yıllık toplam 60 milyar metreküp üretim kapasitesine ulaşması bekleniyor.

İki yıllık düşüşün ardından, boru hattıyla doğal gaz ticareti 2024'te yüzde 6 artarak 606 milyar metreküpe çıktı. Küresel LNG arzı ise 2024'te yüzde 0,9 artarak son dört yılın en yavaş büyümesini kaydetti. Buna rağmen Asya'nın LNG ithalatı yüzde 8 artarak rekor seviyeye ulaştı. Çin ve Hindistan başta olmak üzere birçok sektörde artan gaz kullanımı, düşen spot LNG fiyatları ve yeni LNG ithalat terminallerinin devreye alınması bu artışı destekledi. Avrupa'da ise LNG ithalatı yüzde 18 azaldı. Yüksek depolama seviyeleri ve artan boru gazı tedariki bu düşüşte belirleyici oldu.

2024'te küresel LNG sıvılaştırma kapasitesi yıllık 10 milyon ton artarak toparlanma gösterdi. Kongo Cumhuriyeti, Meksika, Rusya ve ABD'de toplam dört yeni proje devreye alındı. İlk iki ülke böylece LNG ihracatçısı konumuna geldi. Jeopolitik gerilimler ve kuraklık nedeniyle Süveyş ve Panama kanallarındaki aksamalara rağmen, 2024'te spot LNG taşıma maliyetlerinde önemli düşüş yaşandı. Yıl içinde 70 yeni LNG gemisi hizmete alındı ve bunların çoğu geçici olarak spot charter pazarına yönlendirildi. Spot taşıma ücretlerindeki bu düşüş, navlun maliyetlerini aşağı çekti.

Küresel gaz tüketimindeki bu rekor artış, enerji piyasasının geleceği hakkında önemli ipuçları veriyor. Ekonomik büyüme, sanayileşme ve teknolojik gelişmelerin etkisiyle artan enerji talebi, doğal gazın önemini bir kez daha ortaya koyuyor. Ancak, ticaret savaşları ve jeopolitik riskler, bu alanda belirsizlikleri de beraberinde getiriyor. Önümüzdeki dönemde, enerji politikalarının ve yatırımların bu gelişmeler doğrultusunda şekillenmesi bekleniyor.