Çanakkale Kara Savaşları'nın üzerinden 110 yıl geçse de, harp ceridelerinde yer alan çarpıcı detaylar hala dikkat çekiyor. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, 19 Mayıs 1915'teki Türk taarruzunun ardından yaşanan ateşkes sırasında şehit askerlerin toplanması sürecinde görev yapan 2'nci Tümen'e bağlı 1'inci Alay'ın 3'üncü Tabur doktoru Yüzbaşı Mehmet Cemal'in raporunun, yaşananları tüm çıplaklığıyla ortaya koyduğunu belirtti. Bu rapor, savaşın acımasızlığını ve o dönemde yaşanan zorlukları gözler önüne seriyor.

Doktorun Gözünden Çanakkale Cephesi

Dr. İsmail Sabah, taarruza katılan 42 bin Türk askerinden yaklaşık 10 bininin şehit ya da yaralı olduğunu, Türk kıtalarının üzerine 948 bin mermi atıldığını söyledi. Bu rakamlar, savaşın ne denli şiddetli geçtiğini açıkça gösteriyor. Yüzbaşı Mehmet Cemal'in raporunda yer alan ifadeler, o dönemdeki koşulların vahametini daha da belirginleştiriyor. Rapor, savaşın sadece cephede değil, aynı zamanda askerlerin psikolojisi üzerinde de derin izler bıraktığını ortaya koyuyor.

Yüzbaşı Mehmet Cemal'in raporunda şu ifadelere yer veriliyor:

• "Koku dayanılmazdı."
• "Askerler kokudan dolayı iş yapmaktan çekinmekteydi."
• "Kimi zaman nasihatle, kimi zaman da zorlukla şühedanın defnini gerçekleştirdim."
• "Açılan geniş çukurlara şüheda defnettirildi."
• "Taşınamayacak durumda olanlar ise oldukları yere defnedildi."

Bu ifadeler, savaşın insanlık dışı boyutunu ve o dönemde yaşanan çaresizliği en çarpıcı şekilde gözler önüne seriyor. Askerlerin moralini yüksek tutmak ve görevlerini yerine getirmelerini sağlamak, doktorlar için büyük bir mücadeleydi.

Atatürk'ün Emri: Geri Dönmek Yok!

Dr. Sabah, 3 Mayıs 1915 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün Çanakkale Muharebeleri sırasında önemli bir emir verdiğini belirterek, "'Uhdemize tevdi edilen vazife-i namus ve vatanı eksiksiz yerine getirmek için bir adım dahi geri gitmek yoktur. Bu esnada uyku ve istirahat aramanın, bu uyku ve istirahatten yalnız bizim değil, bütün bir milletin mahrum kalacağını hepinize hatırlatırım' diyerek mücadelenin süreceğine dikkat çekmişti" dedi. Bu emir, askerlerin moralini yükseltmek ve vatan sevgisiyle mücadeleye devam etmelerini sağlamak amacıyla verilmişti.

Savaşın Mirası ve Anlamı

Çanakkale Savaşı, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu savaşta verilen mücadele, gelecek nesillere ilham kaynağı olmuştur. Yüzbaşı Mehmet Cemal'in raporu gibi belgeler, savaşın gerçek yüzünü ve o dönemde yaşanan zorlukları anlamamızı sağlıyor. Bu sayede, şehitlerimizin fedakarlıklarını daha iyi anlıyor ve vatanımızın kıymetini daha çok biliyoruz. Çanakkale, sadece bir savaş değil, aynı zamanda bir destandır. Bu destan, Türk milletinin bağımsızlık aşkını ve vatan sevgisini sonsuza dek yaşatacaktır.