Yılmaz Erdoğan'ın sevilen filmi "Vizontele Tuuba"da (2004) "Mahmut Abi" karakterine ilham veren devrimci Mahmut Duran, 13 Nisan'da hayatını kaybetti. Bu acı haberi duyuran gazeteci İrfan Aktan, Duran'ın mücadelesine ve mirasına dikkat çekti.
Mahmut Duran Kimdi? Qîro'nun Hayatı
İrfan Aktan, Duran'ın vefatını şu sözlerle duyurdu: "12 Eylül Diyarbakır zindanının direnişçisi, Hakkâri'nin efsanevi devrimcisi, Vizontele Tuuba filminde ‘Mahmut Abi’ karakterine ilham veren Mahmut Duran'ı, nam-ı diğer Qîro'yu (Kara-Zift) kaybettik." Uzun süredir kanser tedavisi gören Duran'ın cenazesi, memleketi Hakkâri'de toprağa verilecek.
Mahmut Duran, sadece bir karakter değil, aynı zamanda 12 Eylül darbesinin karanlık günlerinde Diyarbakır Cezaevi'nde direnen bir isimdi. Aynı zamanda Kürtçe'de "zift, katran, kara ve direngen" anlamına gelen Qîro ismiyle de biliniyordu. Bu isim, onun isyankar, direngen ve mücadeleci kişiliğini yansıtıyordu.
Duran, 2005 yılında Express dergisinin "12 Eylül'ün 25. yılı" özel sayısında İrfan Aktan'a verdiği demeçte hayatına dair önemli bilgiler paylaşmıştı. Kendisini Mahmut Duran olarak değil, Qîro olarak tanımlayan Duran, bu ismin kendisine çocukluğunda verildiğini belirtmişti. Devrimci kimliğiyle tuttuğunu koparan bir yapıya sahip olduğunu ve bu nedenle kendisine Qîro adının uygun görüldüğünü ifade etmişti.
Duran, cunta öncesinde Van'da tutuklandığını ve 18 gün boyunca Edremit karakolunda işkence gördüğünü anlatmıştı. Daha sonra Hakkâri'ye ve ardından Diyarbakır Cezaevi'ne götürüldüğünü ve burada yedi yıl kaldığını söylemişti. Zindandan çıktıktan sonra yaşadığı zorluklara da değinen Duran, askerlik şubesindeki 17 günün, zindanda yaşadığı acıların iki katı olduğunu belirtmişti. Psikolojisinin bozulduğunu, bedenen çöktüğünü ve insanlarla uyum sağlamakta zorlandığını ifade etmişti.
Vizontele Tuuba'daki İzleri
Mahmut Duran'ın hayatı ve mücadelesi, Yılmaz Erdoğan'ın "Vizontele Tuuba" filminde "Mahmut Abi" karakteriyle ölümsüzleşti. Film, Duran'ın direngen ruhunu ve insanlara olan inancını beyaz perdeye yansıttı. "Mahmut Abi", filmde umudu ve dayanışmayı temsil eden önemli bir karakter olarak hafızalara kazındı.
Mahmut Duran'ın vefatı, sevenlerini ve mücadele arkadaşlarını derinden üzdü. Ancak onun mirası, direnişi ve umudu yaşatmaya devam edecek. Duran'ın hayatı, baskılara karşı boyun eğmeyen ve idealleri uğruna mücadele edenler için ilham kaynağı olmaya devam edecek.
