Türkiye'de tarım sektörü, iklim değişikliği, ekonomik zorluklar ve yanlış politikalar nedeniyle zor günler geçiriyor. Kuraklık, çiftçi borçları ve verimli arazilerin amaç dışı kullanımı gibi sorunlar, sektörün geleceğini tehdit ediyor. Peki, bu sorunların üstesinden nasıl gelinebilir? İşte tarım sektörünün temel sorunları ve çözüm önerileri...

Türkiye'de Tarım Sektörünün Acı Gerçekleri

Ülkemiz, Akdeniz iklim kuşağında yer almasına rağmen, kuraklık riskiyle karşı karşıya. Türkiye'nin %47'si yüksek montanlı çölleşme grubuna girmiş durumda. Aşırı sıcaklar ve zirai don, tarım ürünlerinde ciddi kayıplara yol açıyor. Bazı ürünlerde rekolte kayıpları %70'e kadar ulaşabiliyor. Bilimsel raporlar, önlem alınmazsa 10 yıl sonra 36 ilde susuzluk yaşanacağını gösteriyor.

Verimli tarım arazileri de yapılaşma ve imara açılma tehdidi altında. Orman kanununda yapılan değişikliklerle orman alanları satılarak tarım arazileri küçülüyor. Çiftçilerin borçları ise giderek artıyor. BDDK verilerine göre, çiftçi borçları 2024 yılında %47 artarak 927 milyar TL'ye yükseldi. İcra takibindeki çiftçi borçları ise 4 milyar 661 milyon TL'ye ulaştı. Sadece 2025 Mart ayında 2 bin 937 adet tarla icra yoluyla satışa çıkarıldı.

Tarımda çalışan sayısı da hızla azalıyor. 2002 yılında 7 milyon 458 bin olan tarımda çalışan sayısı, Nisan 2025'te 2 milyon 177 bin 880 kişiye geriledi. Bu durum, gençlerin tarımdan uzaklaşması ve kırsal nüfusun azalması gibi sorunları beraberinde getiriyor.

Yanlış Tarım Politikaları ve İthalat Lobisi

Hükümetin uyguladığı yanlış tarım politikaları, ithalat lobilerini ve çok uluslu tarım-gıda şirketlerini desteklemeye devam ediyor. Göreve gelen tarım bakanları "İthalata son vereceğiz" dese de, sıfır gümrük uygulamalarıyla gıda ithalatı hızla artıyor. Türk çiftçisine tarım kanunundan belirtilen yasal destek hakları verilmiyor. Bu durum, çiftçilerin ürettikçe borçlanmasına ve topraklarını kaybetmesine neden oluyor.

Köylerde çiftçiler üretimden çekilerek şehirdekiler gibi tüketici konumuna geçiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verileri de kayıtlı çiftçi sayısının son yıllarda giderek düştüğünü gösteriyor. 2008'de 1 milyon 127 bin olan çiftçi sayısı, 2021 yılı sonu itibariyle 512 bine kadar geriledi. Bu da son 5 yılda çiftçi sayısının yaklaşık %55 azaldığını gösteriyor.

Çözüm Önerileri: Tarım Sektörünü Nasıl Kurtarırız?

Tarım sektörünün içinde bulunduğu bu zor durumdan kurtulması için acil önlemler alınması gerekiyor. İşte çözüm önerilerinden bazıları:

• Kuraklıkla mücadele: Su kaynaklarının verimli kullanılması, kuraklığa dayanıklı ürünlerin tercih edilmesi ve sulama tekniklerinin geliştirilmesi gerekiyor.
• Çiftçi borçlarının yapılandırılması: Çiftçilerin borçlarının ertelenmesi veya faizsiz kredi imkanları sağlanması gerekiyor.
• Tarım arazilerinin korunması: Verimli tarım arazilerinin amaç dışı kullanımının önüne geçilmesi ve orman alanlarının korunması gerekiyor.
• Doğru tarım politikaları: Yerli üretimi destekleyen, ithalatı azaltan ve çiftçiyi koruyan politikalar uygulanması gerekiyor.
• Çiftçiye destek: Tarım kanununda belirtilen yasal destek haklarının çiftçiye verilmesi ve girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerekiyor.

Türkiye'nin tarım sektöründe yeniden söz sahibi olabilmesi için bu sorunlara acil çözümler bulunması ve sürdürülebilir bir tarım politikası izlenmesi gerekiyor. Aksi takdirde, gıda güvenliği tehlikeye girecek ve ülke ekonomisi büyük zarar görecektir.