İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Mart ayında 47,3'e gerileyerek imalat sektöründeki zorluğun devam ettiğine işaret etti. Peki, bu düşüşün sebepleri neler ve sektörler bazında durum nasıl? ## İmalat PMI Neden Düştü? İSO Türkiye İmalat PMI anketinin Mart 2025 dönemi sonuçlarına göre, eşik değer olan 50'nin altında ölçülen 47,3 değeri, sektörde daralma olduğunu gösteriyor. Anket katılımcıları, bu düşüşün temel nedenlerini zorlu piyasa koşulları ve yeni siparişlerdeki yavaşlama olarak belirtiyor. Üretimdeki yavaşlama eğilimi bir yıla ulaşırken, aynı zamanda Ekim 2024'ten bu yana en sert düzeyde kaydedildi. İmalatçılar, yeni siparişlerdeki ivme kaybına bağlı olarak Mart ayında istihdamı art arda dördüncü ay azalttı. Ancak bu azalış ılımlı gerçekleşti ve Aralık ayından bu yana en düşük oranda ölçüldü. Martta satın alma faaliyetleri yavaşlarken, girdi ve nihai ürün stokları ise önemli değişim göstermedi. Nihai ürün stoklarındaki yatay seyir, 10 aylık düşüş trendini sona erdirdi. Zayıf girdi talebi, tedarikçilerin teslimatları hızlandırmasına olanak sağladı. Teslimat süreleri son 6 ayda ilk kez ve Aralık 2022'den bu yana en yüksek oranda azaldı. Martta girdi maliyetleri, büyük ölçüde liradaki zayıflığa bağlı olarak keskin şekilde artmaya devam etti. Bununla birlikte enflasyon hız keserek son 3 ayın en düşük seviyesine indi. Nihai ürün fiyatlarındaki artış da yavaşlayarak yıl başından bu yana en düşük oranda gerçekleşti. ## Hangi Sektörler Etkilendi? Anket kapsamında takip edilen 10 sektör içerisinde üretimini genişletenlerin sayısı Şubat ayında 2 iken Mart ayında 4'e yükseldi. Gıda ürünleri, güçlü üretim artışını sürdürerek en hızlı büyüyen sektör olma özelliğini korudu. "Ağaç ve kağıt ürünleri", "metalik olmayan mineral ürünler" ile "kara ve deniz taşıtları" sektörlerinde üretim yeniden artışa geçti. Sektörler arasında en sert üretim kaybının gözlendiği "kimyasal, plastik ve kauçuk ürünlerinde" bozulma, Nisan 2020'den bu yana en belirgin düzeye ulaştı. Martta üretimin iyileştiğine yönelik öncü sinyallere rağmen yeni siparişler yalnızca "gıda ürünleri" ile "ağaç ve kağıt ürünlerinde" arttı. Yeni siparişlerde en keskin yavaşlama ise "ana metallerde" gözlendi. Bu sektördeki ivme kaybı, Kovid-19 dönemi hariç olmak üzere Ekim 2018'den bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Benzer şekilde yeni ihracat siparişleri de 10 sektörden 8'inde yavaşladı. Üretimdeki tabloya paralel olarak istihdamını artıran sektör sayısı da Mart ayında 4'e yükseldi. "Kara ve deniz taşıtları", personel sayısında Kasım 2023'ten bu yana en hızlı yükselişi kaydederek istihdam artışına öncülük etti. İstihdamda en keskin düşüşün yaşandığı sektör ise ana metal sanayisi oldu. ## Uzmanlar Ne Diyor? S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, endekse ilişkin değerlendirmesinde şunları söyledi: > "Hem yurt içi hem de yurt dışındaki zorlu piyasa koşullarının Türk firmaların yeni sipariş almakta zorlanmasına yol açarak üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlamanın sürmesine neden olduğunu bildirdi. Azalan talep baskısı, tedarikçilerin teslimatlarını Aralık 2022'den bu yana en yüksek oranda hızlandırabilmesini sağladı. Liradaki zayıflamanın devam eden etkileri nedeniyle enflasyonist baskılar güçlü seyrini korudu." Mart ayında İSO Türkiye İmalat PMI verilerindeki düşüş, Türk imalat sektörünün karşı karşıya olduğu zorlukları bir kez daha gözler önüne serdi. Özellikle girdi maliyetlerindeki artış ve talep yetersizliği, sektörün önündeki en büyük engeller olarak öne çıkıyor. Gıda sektörü gibi bazı alanlarda görülen olumlu gelişmeler umut verse de, genel tablo belirsizliğini koruyor. Önümüzdeki aylarda alınacak ekonomik önlemler ve küresel piyasalardaki gelişmeler, sektörün geleceği açısından belirleyici olacak.