BAĞ-KUR’lulara yapılandırma rehberi

Emeklilik koşullarını yerine getirmiş olan 4/a, 4/b veya 4/c’li vatandaşlar, BAĞ-KUR’a prim borçları varsa emekli olamıyorlar. Örneğin, esnaflık yaparken işleri bozulduğu için primlerini ödeyemeyen bir vatandaş, daha sonra 4/a’lı (SSK) olarak çalışıp emeklilik için gerekli koşulları yerine getirse bile BAĞ-KUR’lu olduğu dönemden prim borcu kaldığı için emekli olamıyor.

Yapılandırma kanunu prim borcunu ödeyemeyen BAĞ-KUR’lulara iki önemli kolaylık sağlıyor. Ödeyemedikleri prim borçları silinecek ve sigortalılık süreleri dondurulacak. Dondurulan süreye rağmen primini ödedikleri veya başka statülerdeki çalışma süreleri emekliliğe yeterli olan kişilerin emekli olmalarının önündeki engel kalkacak. Geçmişte emeklilik talepleri reddedilmiş olan bu durumdaki kişilerin emeklilik dilekçesi vermeleri gerekiyor.

Daha önce prim borcu nedeniyle dondurulan sigortalılık süresini normal ihya şartları ağır geldiği için canlandıramayan ve bu nedenle emekli olamayanlara da ihya kolaylığı sağlanıyor. Aşağıda ayrıntılı olarak anlatıldığı gibi, yapılandırma kanunu ile daha az para ödeyerek dondurulan sigortalılık sürelerini tekrar canlandırmak mümkün olacak.

YAPILANDIRMA KANUNU İHYA KOLAYLIĞI SAĞLIYOR

Köy ve mahalle muhtarları, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarım BAĞ-KUR’luları, BAĞ-KUR tescili yapıldığı halde prim borçları nedeniyle daha önce çeşitli kanunlarla sigortalılık süresi dondurulmuş olanlar veya bunların hak sahipleri, 1 Temmuz’dan 1 Kasım 2021 tarihine kadar SGK’ya ihya başvurusu yapabilecekler. Yapılandırma kanununun yayımlandığı 9 Haziran’dan 1 Temmuz’a kadar olan dönemde yapılan başvurular da geçerli sayılacak. Bu süre içinde ihya başvurusunda bulunanların geçmiş yıllara ait prim borçları, yapılandırma kanunu kapsamında anaparaya enflasyon farkı uygulanarak hesaplanacak. Hesaplanan bu tutarı SGK’ya ilk taksit ödeme süresi içinde yatırmaları halinde, borç nedeniyle durdurulan sigortalılık süreleri ihya edilecek ve emekliliklerine sayılacak.

SGK’ya olan borçlar için ilk taksit ödeme süresi ekim ayı olarak belirlendi. Cumhurbaşkanı kararı ile ilk taksitin bir ay ötelenmesi de mümkün. İhya başvurusunda bulunanlar, hesaplanan tutarın tamamını, öteleme kararı olmazsa 1 Kasım’a kadar, öteleme kararı olursa 31 Aralık 2021 tarihine kadar ödeyecekler. Bu süre içinde ödeme yapmayanların ihya başvurusu geçersiz olacak.

Durdurulan sigortalılık sürelerinin ihyası için normalde cari asgari ücret üzerinden prim ödenmesi gerekir iken, yapılandırmadan yararlanan BAĞ-KUR’lular çok daha az para ödeyerek ihya işlemini gerçekleştirebilecekler. Borç ne kadar eski tarihli olursa, normal ihya işlemine göre elde edilecek avantaj da o kadar fazla olacak.

BORCUNU 4 AY İÇİNDE ÖDEMEYENİN SİGORTALILIK SÜRESİ DONDURULACAK

Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarım BAĞ-KUR’lularının 30 Nisan 2021 tarihinden önceki sürelere ilişkin prim borçlarını ekim ayı sonuna kadar ödememeleri veya yapılandırmamaları halinde prim borcu olan dönemlere ait sigorta süreleri dondurulacak. Sigortalılık süresinin dondurulması için herhangi bir başvuru yapmalarına gerek olmayacak. Borcun ödenmemesi veya yapılandırma başvurusu yapılmaması halinde SGK re’sen prim borcunu silip sigortalılık süresini donduracak.

Bunlardan halen BAĞ-KUR kapsamında faaliyetine devam edenlerin 1 Mayıs 2021 tarihinden itibaren sigortalılık süresi devam ettirilecek.

Dondurulan sigortalılık süreleri, sigortalıların kendileri veya hak sahiplerince ileride cari asgari ücret üzerinden hesaplanacak primler ödenmek suretiyle ihya edilecek.

BAŞVURULAR NEREYE YAPILACAK?

BAĞ-KUR prim borçları için başvurular e-Devlet üzerinden veya elden ya da posta yoluyla herhangi bir sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yapılacak.

Durdurulan sigortalılık sürelerinin ihyasına ilişkin prim borçları yönünden başvurular ise sigortalılık dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yapılacak.

BAĞ-KUR kapsamında gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, şirket ortakları veya tarımsal faaliyet gibi birden fazla statüye tabi olanlar için başvuru kolaylığı sağlanıyor. Söz konusu statülerdeki borçları için ayrı ayrı başvuruda bulunmaları gerekir iken yalnızca biri için yasal süresi içinde başvuruda bulunan BAĞ-KUR’lular, ilk taksit ödeme süresinin son gününe kadar yazılı başvurmak şartıyla diğer borç türleri için de başvuruda bulunmuş kabul edilecekler.

SGK’ya prim borcu bulunan şirketin yapılandırmaya başvurmamasına rağmen, ortakların kendi hisselerine düşen borçları için yapılandırma talebinde bulunmaları halinde bu talepler de geçerli sayılacak. Yapılandırma başvurusunda bulunmayan şirketlerin, şirket ortaklığı / şirket müdürlüğü / yönetim kurulu üyeliği (vb.) sona erenler sorumlu olduğu dönemlerden kaynaklanan borçları için bireysel talepte bulunabilecekler.

Şirket yapılandırma talebinde bulunduğu halde ortağın da ilk taksit ödeme süresi sonuna kadar, kendi ortaklığından kaynaklanan borcu için yapılandırma talebinde bulunması halinde bu talep de kabul edilecek. Şirketin ve ortağın borçların tamamını ödemesi halinde ortaktan mükerrer tahsil edilen tutar iade edilecek.

YAPILANDIRMA HANGİ HALLERDE BOZULACAK?

Peşin ödeme yolunu tercih etmiş olan borçlular, ödemeleri gereken tutarları en geç 1 Kasım 2021 tarihine kadar ödememeleri veya aynı tarihe kadar peşin ödeme taleplerini taksitle ödeme talebine dönüştürüp ilk taksit ödemesini de yine en geç 1 Kasım’a kadar yapmamaları halinde yapılandırma haklarını kaybedecekler. Ancak, peşin olarak hesaplanan borcun ilk taksit süresinde ödenmemesi halinde, geç ödeme zammı ile birlikte ilk taksiti izleyen ikinci ayın sonuna kadar öderlerse peşin ödeme hükümlerinden yararlanabilecekler.

Borçlarını taksitler halinde ödeme talebinde bulunanlar birinci taksiti 1 Kasım, ikinci taksiti 31 Aralık 2021 tarihine kadar ödememesi veya ilk iki taksiti süresinde ödemelerine karşın bir takvim yılında 2’den fazla taksiti ödemezlerse yapılandırma haklarını yitirecekler. Bir takvim yılında ödenmeyen iki taksit, yapılandırmanın son taksitini takip eden ay sonuna kadar gecikme faiziyle birlikte ödenebilecek.

Ödenmeyen, eksik ödenen veya yasal süresi dışında ödenen her bir taksit için bir taksit ihlali gerçekleşmiş olacağından, taksitle ödeme yolunu tercih edenlerin aylık taksit tutarlarını mutlaka süresi içinde ve eksiksiz olarak ödemeleri gerekiyor.