Sigortalılık süresi dondurulan BAĞ-KUR’lular dikkat!

2008 yılından başlayarak çeşitli kanunlarla, BAĞ-KUR prim borcunu ödeyemeyen vatandaşların prim borçları silinerek sigortalılık süreleri donduruldu. Vatandaşlar daha sonra ellerine para geçince Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ihya başvurusunda bulunabiliyor. Dondurulmuş sigortalılık sürelerinin ihya edilebilmesi için ihya başvurusunun yapıldığı tarihteki asgari ücret veya bunun 7.5 katı arasında değişen tutar üzerinden prim ödeniyor. Başvuru üzerine SGK’nın hesapladığı tutarın 3 ay içinde ödenmesi gerekiyor. Hangi yıl olursa olsun geçmişte dondurulan sigortalılık süresinin her günü için 2021 yılında en az 41.14 TL prim alınıyor. 1997 yılı için de 2020 yılı için de aynı tutarda prim ödenmesi isteniyor.

Bu konuda ilk defa kasım ayındaki yapılandırma kanununda önemli bir ödeme kolaylığı getirildi. Aynı kolaylık, geçen hafta cuma günü TBMM Başkanlığına sunulan yasa teklifinde de yer aldı. Buna göre, dondurulan sürelere ait prim borçları da yapılandırma kapsamında ödenebiliyor. Borcun anaparasına yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) baz alınarak enflasyon farkı uygulanıyor.

Bu hesaplama yöntemine göre, borç ne kadar eski tarihe ait ise elde edilen avantaj da o kadar yüksek oluyor. Sağlanan avantajı bir örnekle anlatayım.

1 Ocak 2009 – 31 Aralık 2010 tarihleri arasındaki sigortalılık süresi dondurulan BAĞ-KUR’lu bir vatandaşın, mevcut kanun kapsamında bu süreyi ihya etmek için 29 bin 621,70 TL primi ödemesi gerekir.

Yapılandırma kanunu kapsamında ihya başvurusunda bulunduğu takdirde aynı kişi 24 aylık sürenin ihyası için 9 bin 221.33 TL ödeyecek. Mevcut kanuna göre 20 bin 400 lira daha az para ödeyerek sigortalılık süresini tekrar canlandırma imkânına kavuşacak.

Durdurulan sigortalılık süresi daha eski tarihli olanlar ise daha yüksek avantaj elde edecek.

ÖDEME İLK TAKSİT DÖNEMİNDE YAPILACAK

Mevcut kanuna göre ihya başvurusunda bulunanlar, SGK tarafından hesaplanan tutarı üç ay içinde ödeyebiliyorlar. Yapılandırma kanunu kapsamında ihya başvurusunda bulunanlar ise hesaplanacak tutarı yapılandırılan borçların ilk taksit ödeme süresi içinde ödeyecekler. Meclis’teki görüşmeler sırasında bir değişiklik yapılmadığı takdirde SGK’ya olan prim borçlarının ilk ödemesi ekim ayında yapılacak. Dolayısıyla yapılandırma kanunu kapsamında ihya başvurusunda bulunanlar, hesaplanan tutarı ekim ayı içinde ödedikleri takdirde daha önce dondurulmuş olan sigortalılık sürelerini ihya edecekler. Emeklilik için diğer koşulları tamamlamış olup prim gününü tamamlamayı bekleyenler, ihya sayesinde emekli olabilecekler.

Emeklilik yaşı henüz gelmemiş olanların da daha az para ödeyerek ihya hakkından yararlanmalarını tavsiye ederim.

Hesaplanan borcun tamamını ekim ayı içinde ödemeyenlerin ihya başvurusu ise geçersiz sayılacak.

KİMLER YARARLANABİLECEK?

Yapılandırma kanunu kapsamında ihya hakkından köy ve mahalle muhtarları, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar yararlanabilecek.

30 NİSAN’DAN ÖNCEKİ BORÇLAR ÖDENMEZSE SİGORTALILIK SÜRESİ DONDURULACAK

BAĞ-KUR’luların 30 Nisan 2021 tarihine kadar olan borçlarını, kanunun yürürlüğe gireceği tarihten itibaren dört ay içinde ödememeleri veya yapılandırmamaları halinde, sigortalılık süreleri kendiliğinden durdurulacak. Söz konusu borcunu ödeyemeyen BAĞ-KUR’luların sigortalılık süresini dondurmak için veya borcu sildirmek için ayrıca bir başvuru yapmaları gerekmeyecek.

Bu kişilerden halen faaliyetine devam edenlerin 1 Mayıs 2021 tarihinden sonraki sürelere ait primlerini ödemeleri gerekecek.

Prim borçları silinerek BAĞ-KUR süreleri dondurulan vatandaşlar veya hak sahipleri ileride bu süreleri ihya edebilecekler. Böyle bir durumda, yukarıda anlattığım gibi, ödemenin yapıldığı tarihteki asgari ücret üzerinden prim borcu hesaplanacak. Yapılandırma kanunundaki avantajdan yararlanamayacakları için daha yüksek prim ödemeleri gerekecek.