Dikkat! Kıdem tazminatınızı alabilirsiniz

Süresi belirli olsun veya olmasın işçi ve işveren bazı durumlarda iş sözleşmesini, sürenin bitiminden önce veya ihbar süresini beklemeksizin derhal feshedebilir. İş Kanunu’nun 24. maddesi işçiye, 25. maddesi de işverene ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan hallerde haklı fesih yapma imkânı verir. Örneğin, işveren iş sözleşmesi yapılırken gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler vererek işçiyi yanıltırsa, işçiye küfrederse, işçi tacize uğrarsa işçi açısından haklı fesih sebebi ortaya çıkar. İşçinin ücretinin eksik ödenmesi veya zamanında ödenmemesi de haklı fesih sebeplerinin başında gelir.

İş akdinin haklı feshedilmesinin sonuçları vardır. İşçi haklı fesih yaparsa kıdem tazminatını almaya hak kazanır. İşveren haklı fesih yaparsa çalışma süresi kaç yıl olursa olsun işçinin kıdem tazminatı yanar.

İş akdinin feshinde normalde ihbar sürelerine uyulması gerekir. İhbar süresine uyulmaması halinde ise fesheden taraf ihbar tazminatı öder. Haklı fesih yapılması durumunda ise ihbar tazminatı ödenmez. Ancak, feshin haksız olduğu sonradan mahkeme kararıyla tespit edilirse feshi yapan karşı tarafa ihbar tazminatı öder.

HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELERE DİKKAT

Ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi derhal fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu durumu öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü içinde kullanılmalıdır. Her koşulda ise fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılmalıdır. Bu hak düşürücü sürelerden birinin dolması halinde fesih hakkı ortadan kalkar.

Altı iş günlük süre işçi ya da işverenin haklı feshe neden olan olayı öğrendiği günden itibaren işlemeye başlar. Olayı öğrenme günü hesaba katılmaksızın, takip eden iş günleri sayılarak altıncı günün bitiminde haklı fesih yetkisi sona erer.

Büyük işletmeler açısından 6 günlük hak düşürücü sürede dikkat edilmesi gereken önemli bir husus bulunmaktadır. İşverenin tüzel kişi olduğu durumlarda 6 iş günlük süre “feshe yetkili mercinin” öğrendiği günden başlar. Olayın feshe yetkili kişi ya da kurula intikal ettirildiği gün altı iş günlük sürenin başlangıcını oluşturur. Bir yıllık süre ise her durumda olayın gerçekleştiği günden başlar.

Örneğin, bir şirkette çalışan kişi hakkında devamsızlık yaptığı için savunması istendi diyelim. Hak düşürücü süre savunmanın istendiği tarihten başlamaz. Savunma sonucunun, insan kaynakları veya genel müdür gibi iş akdini feshe yetkili kişiye ya da kurula ulaştığı andan başlar.

Fesih iradesinin altı iş günü içinde açıklanması yeterli kabul ediliyor. Noter aracılığıyla veya postayla gönderilen fesih bildiriminin karşı tarafa 6 iş gününde ulaşıp ulaşmaması önemli değil.

ÜCRET ALACAKLARINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE İŞLER Mİ?

Haklı fesih sebebinin devamlı olması durumunda hak düşürücü süre işlemez. Örneğin, ücreti ödenmeyen işçi ödeme yapılmadığı sürece her zaman haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi, ücretin ödendiği ana kadar haklı fesih yapabilir. Ancak, ücretin ödendiği gün fesih hakkını kaybeder.

İşçinin görev yerinin değiştirilmesi, daimi olarak başka bir göreve atanması durumu ise farklıdır. İşçinin bu gerekçeyle iş akdini fesih yetkisini altı iş günü içinde kullanması gerekir.

ALACAKLI İKEN BORÇLU DURUMA DÜŞMEYİN

İşçi haklı nedenle iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatını almaya hak kazanır. İşveren haklı nedenle feshettiğinde ise işçinin kıdem tazminatı yanar. Ancak, haklı neden bulunmasına rağmen lehine haklı neden ortaya çıkan taraf hak düşürücü süre içinde iş akdini feshetmez ise ya da bu süre aşıldıktan sonra feshederse fesih geçersiz hale gelir. Feshi geçersiz sayılan işçi kıdem tazminatını alamayacağı gibi işverene de ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.

Bu durum işveren için de geçerli. İşveren de haklı sebebin ortaya çıktığı andan itibaren 6 iş günlük süreden sonra iş akdini feshederse hem kıdem tazminatını, hem de ihbar tazminatını öder.