Rapor parası son 12 aylık ortalama ücret üzerinden ödenecek

AK Partili Nilgün Ök ve arkadaşlarının imzasıyla TBMM’ye sunulan torba yasa teklifi Plan Bütçe Komisyonu’ndan geçti. Teklif uyarınca hastalık ve doğum izninde rapor kullananlara Sosyal Güvenlik Kurumu’nca ( SGK) verilen geçici iş göremezlik ödeneği azaltılacak. Mevcut düzenlemeye göre, rapor kullananlara, işçinin son üç aylık dönemdeki günlük ortalama ücretinin 3’te 2’si oranında geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor. Halk arasında rapor parası da denilen ödenekler, teklif yasalaştığında son 3 aylık ortalama ücret yerine son 12 aylık ortalama ücret üzerinden hesaplanacak.

Rapor kullanılan tarihten önceki çalışma süresi 180 günden az olanların günlük rapor parası ise asgari ücretin iki katı üzerinden hesaplanacak ödeneği aşamayacak. Buna göre, 180 günden az çalışması olanlara 2021 yılı için en fazla günlük 159 lira, aylık 4 bin 770 lira rapor parası verilecek.

Komisyonda söz alan TÜRK-İŞ Temsilcisi Barış İyiaydın, bu düzenlemenin işçinin rapor parası olarak bilinen ödemeyi geri götürdüğünü belirtti. İyiaydın, düzenlemenin rapor parasını nasıl etkileyeceğini şu örnekle anlattı:

“Bugün 7 Nisan 2021. Asgari ücretli bir işçi bugün hastalık sebebiyle rapor aldığında mart, şubat ve ocak ayındaki günlük ücreti üzerinden hesaplama yapılır. Bu üç aylık dönemdeki günlük ücret 119,25 TL, günlük rapor parası da 79,50 TL’dir. Ama siz ‘son on iki ay’ derseniz Nisan 2020’ye kadar gider. 2020 asgari ücreti 98,10 TL’dir, rapor parası 79,50 TL’den 68 TL’ye düşer. İşçinin rapor parasında 1 günlük kaybı 11 liradır. Bu, az bir para değildir. 2019 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu 3 milyon 383 bin 911 işçiye rapor vermiştir. 27 milyon gün rapor parası ödenmiştir. Günlük 11 liradan 300 milyonluk bir kayıp demektir. Zaten işçinin rapor parasında ciddi bir kaybı vardır. On günlük rapor aldığı zaman ilk iki günü ödenmemektedir, sekiz günlük rapor parası ödenmektedir. İlk iki günün ödenmemesi ciddi bir problem. Uygulamada gerçek ücreti 6 -7 bin lira olan ya da 5 bin lira olan işçinin priminin düşük ücretten yatırıldığı da bilinen bir gerçektir.”

Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Ahmet Erdem, 2020 yılında 4 milyon 75 bin kişinin rapor aldığını, bunların 419 bininin doğum iznine ayrılanlardan oluştuğunu belirtti.

AK Partili Nilgün Ök, doğum izninde yüksek rapor parası almak için kadınları yüksek ücretten sigortalı göstermek üzere kurulmuş şirketler tespit edildiğini belirterek, yüksek rapor parası almak için yapılan suistimalleri önlemek amacıyla 3 ay yerine 12 aylık ortalama ücretin dikkate alınmasının öngörüldüğünü söyledi.

YEME İÇME SEKTÖRÜNE PRİM VE NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ

Teklif uyarınca, işten çıkarma yasağı boyunca ücretsiz izne çıkartılan işçilere verilen nakdi ücret desteği aylık 1420 TL’den 1500 TL’ye çıkartılacak. Nakdi ücret desteğinden normalde sadece 17 Nisan 2020 tarihinden önce sigortalı çalıştırılmakta olan işçiler yararlanabiliyor.

Teklif uyarınca, Ramazan ayında paket servis dışında faaliyetleri durdurulacak olan yeme içme hizmetleri sektöründe 17 Nisan 2020 tarihinden sonra işe alınan yaklaşık 250 bin işçi de ücretsiz izne çıkartılmaları halinde nisan mayıs aylarında nakdi ücret desteğinden yararlanabilecekler. Bunlara yapılacak nakdi ücret desteğinin maliyetinin 874 milyon liraya ulaşacağı tahmin ediliyor.

Teklife göre ayrıca, yeme içme hizmetleri sektöründe işçilerini nisan mayıs aylarında çalıştırmaya devam eden işverenlere işçi başına aylık 1341 TL prim desteği verilecek. Bu destek normalde sadece kısa çalışmada veya ücretsiz izindeki işçiye normal çalışmaya geçiren işverenlere sağlanıyor. Ancak, yeme içme sektöründe tüm işçiler için prim desteği verilecek.

Teklif sahibi olarak komisyona bilgi veren AK Partili Nilgün Ök, yeme içme hizmetleri sektöründe toplam 537 bin sigortalı işçi çalıştığını, mart ayında bunların 90 bininin ücretsiz izinde, 165 bininin de kısa çalışmada olduğunu belirtti. Nilgün Ök, 537 bin kişiden 250 bininin 17 Nisan 2020 tarihinden sonra işe giren kişilerden oluştuğunu ifade etti.

İŞÇİ VE İŞVEREN SENDİKALARI KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE UZATMA İSTEDİ

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç, konuyla ilgili maddelerin görüşmeleri sırasında söz alarak, nakdi ücret desteği ve hükümetin bugüne kadar tüm çalışanlara ve işletmelere verdiği destekten dolayı teşekkür ettiklerini, ancak paydaşları TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ ile birlikte 31 Mart 2021 tarihi itibarıyla sona eren kısa çalışma ödeneğinin en azından haziran sonuna kadar uzatılmasını istediklerini söyledi. HAK-İŞ Genel Sekreter Yardımcısı Erdoğan Serdengeçti ve TÜRK-İŞ Temsilcisi Barış İyiaydın da kısa çalışma ödeneğinin haziran sonuna kadar uzatılmasını istediklerini belirtti.

Akansel Koç, son bir aydır Türkiye’de ve dünyada çip krizi yaşandığını vurguladı. Koç, Türkiye’nin 3 dev otomotiv firmasının çip krizi nedeniyle üretimini durdurduğunu, buna bağlı olarak yan sanayide de üretimin çok ciddi bir şekilde durduğunu anlattı. Bir yandan da Çin kaynaklı konteyner krizi yaşandığına dikkat çeken Koç, bu nedenle yeme içme sektörüne sağlanan desteğin imalat sektörü başta olmak üzere, otomotiv, yan sanayi, beyaz eşya ve bunların etkilediği diğer sektörlere de verilmesini istediklerini söyledi.

YEME İÇME HİZMETLERİ SEKTÖRÜNDE DESTEKTEN YARARLANACAK İŞYERLERİ

Komisyona verilen bilgiye göre, yeme içme hizmetleri sektörüne sağlanan destekten yararlanacak işyerleri şöyle:

Yiyecek ve içecek hizmetleri faaliyetleri

Lokantalar ve seyyar yemek hizmetleri faaliyetleri

Seyyar yemek servisi faaliyetleri (Simit, poğaça, börek, kokoreç, nohut-pilav, piyaz, dondurma vb ile kayıklarda yapılanlar dahil)

Börekçilerin faaliyetleri (İmalatçıların faaliyetleri ile seyyar olanlar hariç)

Çorbacıların ve işkembecilerin faaliyetleri (İmalatçıların faaliyetleri ile seyyar olanlar hariç)

Dondurmacıların faaliyetleri (İmalatçıların faaliyetleri ile seyyar olanlar hariç)

Oturacak yeri olmayan fast-food satış yerleri (Hamburger, sandviç, tost vb) al götür tesisleri ve benzerleri tarafından sağlanan diğer yemek hazırlama ve sunum faaliyetleri

Döner, lahmacun ve pidecilik faaliyeti (Garson servisi sunanlar ile self servis sunanlar dahil, imalatçıların ve al götür tesislerin faaliyetleri ile seyyar olanlar hariç)

Ciğer, kokoreç, köfte ve kebapçıların faaliyetleri (Garson servisi sunanlar ile self servis sunanlar dahil, imalatçıların ve al götür tesislerin faaliyetleri ile seyyar olanlar hariç)

Diğer lokanta ve restoranların (içkili ve içkisiz) faaliyetleri

Pastanelerin ve tatlıcıların faaliyeti

Pizzacıların faaliyetleri

Başka birimler tarafından işletildiğinde gemi ve trenlerde restoran işletmeciliği (Yemekli vagon vb)

Mantıcı ve gözlemecilerin faaliyetleri

Oturacak yeri olan fast food satış yerleri

Yiyecek ağırlıklı hizmet veren kafeteryaların faaliyetleri

Özel günlerde dışarıya yemek hizmeti sunan işletmelerin faaliyetleri

Çay ocakları, kıraathaneler, kahvehaneler, kafeler, maden suyu salonları ve çay bahçelerinde içecek sunum faaliyeti

Lokallerde içecek sunum faaliyeti (Alkollü – alkolsüz)

Bar, meyhane ve birahanelerde içecek sunum faaliyetleri (Alkollü – alkolsüz)

Trenlerde ve gemilerde işletilen barların faaliyetleri (Alkollü – alkolsüz)

Boza, şalgam ve sahlep sunum faaliyeti

Seyyar içecek satanlar ve diğer içecek sunum faaliyetleri

Diğer yiyecek hizmetleri faaliyetleri

Kantinlerin faaliyetleri (Spor, fabrika, okul ve işyeri kantinleri vb)

Hava yolu şirketleri ile diğer ulaştırma şirketleri için sözleşmeye bağlı düzenlemelere dayalı olarak yiyecek hazırlanması ve temini hizmetleri

Dışarıya yemek sunan diğer işletmelerin faaliyetleri