Tsunamileri tahmin eden radar tabanlı yapay zekâ teknolojisi geliştirildi

Japon Genel Toplum Vakfı İnşaat Mühendisliğini Destekleme Birliği ile iş birliği içinde çalışan Mitsubishi Electric, kıyı bölgelerindeki su baskını derinliklerini tahmin etmek için radarla tespit edilen tsunami hızına ilişkin verileri kullanan bir yapay zekâ teknolojisi geliştirdi.

Mitsubishi Electric’in derin öğrenme algoritmasına dayalı yapay zekâ (AI) teknolojisi olan MAISART’ı kullanan bu çözüm ile bir tsunamiyi algıladıktan sonra sadece saniyeler için isabetli tahminler üreterek kıyı bölgelerindeki olası afetleri önlemek için tahliye planlarının hayata geçirilmesi konusunda destek sunması hedefleniyor. MAISART, bir tsunaminin tespit edilmesinin hemen ardından su baskını derinliğini yüksek bir isabet oranıyla tahmin ediyor.

1 METRELİK HATA PAYI

Yapay zekâ teknolojisi; depremin merkezi, fay oynamalarının derecesi ve yönü gibi verilere ilişkin simülasyonları kullanarak tsunami hızı ve su baskını derinlikleri arasındaki ilişkiyi öğreniyor. Verilen bilgiye göre yapay zekâ, yaklaşık 1 metrelik hata payıyla su baskını derinliklerini isabetli bir şekilde tahmin edebiliyor.

Tahmin, tsunami hızı ve yönünün radar tarafından tespit edilmesinden sonra saniyeler içinde yapılıyor. Hızlı tahmin sayesinde olası bir adet durumunda tahliyelerin daha hızlı bir şekilde planlanarak hayata geçirilmesinin desteklenmesi mümkün olabilecek.

DENİZ ALTI TOPRAK KAYMALARI İNCELENEBİLECEK

Bugüne kadarki değerlendirmeler, Japonya kıyıları boyunca yaklaşık kuzey doğu/güney batı yönünde uzanan önemli bir fay hattı olan Nankai Çukurunda varsayımsal depremlere odaklandı.

Geliştirilen teknoloji ile bir aşama daha kaydedilerek Japonya’nın diğer bölgelerindeki varsayımsal depremler de incelenerek tsunamilerin çeşitli limanlar ve bunun yanı sıra diğer kıyı yapıları ve belediyeleri nasıl etkileyebileceğine dair çalışmalar yapılabilecek. Çalışma, fayların yer değişimine ek olarak özellikle geleneksel yöntemlerle tahmin edilmesi çok güç olan deniz altı toprak kaymalarının yol açtığı tsunamileri de inceleyebilecek.

Bir deprem ülkesi olarak Japonya, tsunamilerin kıyı bölgelerine verebileceği olası zararlardan endişe duyuyor. Etkili tahliye tedbirlerinin hayata geçirilebilmesi için su baskını derinliklerinin, tsunami karaya ulaşmadan önce hızlı ve isabetli bir şekilde tahmin edilmesi gerekiyor.

BİRKAÇ SANİYE İÇİNDE TAHLİYE PLANLARI DEVREYE GİRİYOR

Geleneksel yöntemlerle su baskını derinliği 3 metre hata payıyla birkaç dakika içinde tahmin edilebiliyor, ancak geliştirilen bu yeni yapay zekâ teknoloji, tahminleri birkaç saniye içinde üreterek, tahliye planlarının daha hızla hayata geçirilmesini destekliyor.

Yapılan araştırmalara göre yeni teknoloji ilk geliştirildiğinde bölge verilerini kullanarak olası tsunami koşulları (deprem merkezleri, fay yer değişim derecesi ve yönü vb.) için simülasyona ihtiyaç duymasına rağmen, yapay zekâ zamanla bu sonuçları öğrenerek su baskını derinliklerini gerçek bir tsunami algılandığında daha yüksek bir hızda tahmin edebilmeye başlamış.